Można powiedzieć: rzeźba, jaka jest, każdy widzi. Nie każdy jednak wie, czym cechuje się tego typu dzieło i jakie są rodzaje tej sztuki. A tę wiedzę warto mieć, szczególnie jeśli zamierza się kolekcjonować rzeźby i inwestować w nie pieniądze. Poniżej znajdziesz podstawowe informacje na temat rzeźb, ich rodzajów, materiałów wykonania i specyfiki.
Czym jest rzeźba?
Dawid i Pieta Michała Anioła, Myśliciel Auguste’a Rodina, Wenus z Milo czy Nike z Samotraki to zdecydowanie najsłynniejsze rzeźby, które z pewnością wiele osób zna przynajmniej „z obrazka”. Rzeźbą jest także egipski Sfinks czy amerykańska Statua Wolności. Ale czy potrafisz podać definicję tego typu dzieł sztuki – co ciekawe – starszych niż malarstwo i architektura?
A zatem, co to jest rzeźba? To nic innego jak trójwymiarowe dzieło sztuki pełniące funkcję dekoracyjną. Od zarania dziejów służy do wyrażania rozmaitych idei, emocji oraz do krzewienia kultury. Może też przedstawiać bohaterów, którzy odegrali znaczącą rolę w historii danego państwa czy całego świata.
Rodzaje rzeźb i posągów
Rzeźbiarstwo to dziedzina sztuki znana już w czasach ludzi pierwotnych. Przez wieki kolejne pokolenia oczywiście udoskonalały jej technikę. W zależności od sposobu wypracowania materiału można wyróżnić następujące rodzaje rzeźby:
- rzeźba pełna – wolnostojąca, otoczona pustą przestrzenią, dzięki czemu można oglądać ją z każdej strony.
- rzeźba przyścienna – dostawiona do ściany, co pozwala na podziwianie jej z trzech stron.
- płaskorzeźba (relief) – kompozycja, w której rzeźbione elementy zostały skomponowane z tłem, a zatem jest przeznaczona do oglądania wyłącznie z jednej strony. Dzieli się ją w zależności od stopnia wypukłości na:
- relief płaski – elementy rzeźbione występują nieznacznie ponad powierzchnią tła;
- relief wypukły – kompozycja znacząco występuje przed tło;
- relief wklęsły – rodzaj płaskorzeźby, w którym tło występuje ponad przedstawione na nim elementy.
A czy wiesz, że rzeźby można podzielić również ze względu na rodzaje obiektów rzeźbiarskich? Wyróżnia się wówczas:
- rzeźby abstrakcyjne – cechują się mniejszym lub większym uproszczeniem rzeczywistości. Mogą w ogóle nie przypominać obiektów występujących w rzeczywistości. W większości przypadków są efektem wyobraźni artysty;
- rzeźby przedstawiające – są tworzone w taki sposób, aby do złudzenia przypominały rzeczywistość. Świetnym przykładem mogą być zabytkowe rzeźby Michała Anioła. Dzieła realistyczne dzielą się na:
- antropomorficzne – ukazujące ludzi, (pełnofigurowe (posągi), popiersia oraz głowy),
- zoomorficzne – prezentujące zwierzęta,
- floralne – roślinne.
Materiały używane w rzeźbiarstwie
Pozostańmy jeszcze przez chwilę w temacie rodzajów rzeźb. Domyślasz się zapewne, że ważną rolę odgrywają materiały rzeźbiarskie. Są to surowce, które można łatwiej lub nieco trudniej kształtować – siłą rąk albo przy użyciu rozmaitych narzędzi, tak aby uzyskać trójwymiarową formę. Z jakiego materiału można wykonać rzeźbę?
Najpopularniejsze są dzieła sztuki z drewna, kamienia i metalu. W pierwszym przypadku dużym zainteresowaniem artystów cieszy się drewno drzew liściastych, głównie lipowe, bukowe oraz dębowe. Kamienie używane do tworzenia rzeźb to najczęściej: marmur, piaskowiec, granit czy wapień. Rzeźby metalowe powstają natomiast techniką odlewniczą. Warto dodać, że dzieła sztuki można tworzyć również z gliny, wosku czy gipsu.
Dodajmy, że ważnym kryterium podziału rzeźb są też techniki rzeźbiarskie. Pod tym względem wyróżnia się: rzeźbienie, montaż, modelowanie i odlewanie.
Gdzie i jak ustawić rzeźbę w domu?
Wiesz już, czym jest rzeźba i jakie są rodzaje dzieł sztuki tego typu. Czas więc zastanowić się, jak wyeksponować ją w domu. Na początek weź pod uwagę fakt, że rzeźba to niezwykle cenna, piękna i elegancka dekoracja, dlatego warto ustawić ją w taki sposób, aby skupiała na sobie wzrok domowników i gości.
Podpowiadamy, że rzeźby jako obiekty trójwymiarowe najlepiej prezentują się w jasnych, przestronnych pomieszczeniach, w których nie ma zbyt wielu detali. Krótko mówiąc: lubią ascetyczne wnętrza. W przypadku rzeźby pełnej warto zadbać o to, aby była widoczna z każdej strony. Oczywiście w przypadku małych metraży nie zawsze jest to możliwe i wówczas warto rozważyć ustawienie rzeźby w rogu.
Istotne jest ponadto, aby dzieło znajdowało się na wysokości wzroku. Warto więc ustawić je na piedestale czy cokole albo po prostu na stoliku lub komodzie. Niewielkie obiekty możesz też wyeksponować na półkach w otoczeniu elegancko oprawionych książek czy fotografii w ramkach – dzięki temu będą lepiej skupiać na sobie uwagę.
Nie bez znaczenia pozostaje oświetlenie rzeźby. Nie powinno być ani zbyt intensywne, aby nie eksponowało szczegółów i nie utrudniało całościowego spoglądania na dzieło, ani zbyt słabe. Zdecydowanie warto postawić na światło rozproszone. Nie zaleca się doświetlania rzeźby światłem punktowym, szczególnie emitowanym od dołu lub z tyłu obiektu.
Rzeźby to jedne z najbardziej spektakularnych dzieł sztuki, nadające wyjątkowy charakter nawet najbardziej pospolitemu wnętrzu. Są też obiektami poszukiwań kolekcjonerów, którzy widzą w nich nie tylko inwestycję kapitału, ale przede wszystkim wyjątkową historię wyrytą w kawałku drewna, kamienia czy innego surowca. Jeśli chcesz do nich dołączyć, odwiedź targi antyków Bronisze, na których znajdziesz prawdziwe rzeźbiarskie perełki.
